8/31/2011
របៀបកែប្រែទម្លាប់អាក្រក់
ពាក្យចាស់លោកពោលថា "ទម្លាប់ធំជាងច្បាប់" ។ ពាក្យនេះស្តែងឲ្យឃើញពីអានុភាពរបស់ទម្លាប់។ អ្វីក៏ដោយដែលក្លាយទៅជាទម្លាប់ហើយពិបាកកែណាស់។ ដូច្នេះមនុស្សគ្រប់រូបគួរជៀសវាងឲ្យបាននូវទម្លាប់អាក្រក់ទាំងឡាយ។ តែបើទម្លាប់អាក្រក់ដក់ជាប់ក្នុងខ្លួនហើយគួររកវិធីកែខៃឲ្យជ្រះស្រឡះ។ ដើម្បីនឹងកែទម្លាប់អាក្រក់បានត្រូវៈ
១. តាំងចិត្តកែយ៉ាងពិតប្រាកដៈ ត្រូវតាំងចិត្តយ៉ាងមុតមាំថា អ្នកត្រូវការកែប្រែទម្លាប់អាក្រក់ ហើយត្រូវការទម្លាប់ល្អៗជំនួសវិញ។ រាល់ពេលដែលអ្នកកែបាន នោះសន្ទុះចិត្តរបស់អ្នកក៏កាន់តែខ្លាំងឡើងដែរ។
២. គ្មានករណីលើកលែងៈ ដើម្បីកែទម្លាប់អាក្រក់បានប្រការសំខាន់បំផុត គឺត្រូវគោរពការតាំងចិត្តរបស់ខ្លួនដោយគ្មានករណីលែកលែង។ កុំគិតថា "ខុសតែមួយមិនអីទេ..." ។ ត្រូវម្ចាស់ការលើខ្លួនឯងជានិច្ច។
៣. ស្វែងរកឱកាសអនុវត្តន៍ទម្លាប់ល្អៈ ជំនួសទម្លាប់អាក្រក់ៗដោយទម្លាប់ល្អ ហើយអនុវត្តន៍ជាប្រចាំរហូតក្លាយជារឿងធម្មតាប្រចាំថ្ងៃ។
ប្រែសម្រួលដោយ សេវាកម្មបកប្រែអ៊ិនលីត
ទម្លាប់៧យ៉ាងដែលមានឥទ្ធិពលក្រៃលែងដល់សុខភាព
១. មិនជក់បារី
២. ធ្វើលំហាត់ប្រាណ ឬបញ្ចេញកម្លាំងតាមការគួរ
៣. មិនសេពសុរាឬគ្រឿងស្រវឹង បើមានត្រឹមតិចតួច
៤. ទទួលទានដំណេកទៀងទាត់ពី៧ទៅ៨ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ
៥. រក្សាទម្ងន់ឲ្យនៅកម្រិតល្មម
៦. បរិភោគអាហារពេលព្រឹកក្នុងកម្រិតទៀតទាត់
៧. មិនបរិភោគអាហាររាយរងឡេះឡោះក្រៅពីពេលអាហារធំៗ
-ស្ត្រីដែលអាចអនុវត្តន៍បានពី៦ទៅ៧ចំនុច អាចរស់នៅបានយូរជាងស្ត្រីដែលអនុវត្តន៍បានត្រឹមតែ០ទៅ៣ចំនុច ចំនួន៧ឆ្នាំ។
-បុរសដែលអាចអនុវត្តន៍បានពី៦ទៅ៧ចំនុច អាចរស់នៅបានយូរជាងបុរសដែលអនុវត្តន៍បានត្រឹមតែ០ទៅ៣ចំនុច ចំនួន១១ឆ្នាំ។
ប្រែសម្រួលដោយ សេវាកម្មបកប្រែអ៊ិនលីត
កុំជឿ១០យ៉ាង
កុំដាក់ជំនឿដោយប្រាសចាកហេតុផល
១. កុំជឿដោយឮតៗគ្នា
២. កុំជឿតាមល្បីល្បាញ
៣. កុំជឿដំណឹងពីមាត់មួយទៅមាត់មួយ
៤. កុំជឿដោយផ្អែកតាមតម្រាក្បួនខ្នាត
៥. កុំជឿដោយគូសដៅខ្លួនឯង
៦. កុំជឿដោយគ្នានគ្នេគិតប៉ាន់ស្មាន
៧. កុំជឿដោយត្រិះរិះគយគន់តាមអាការៈប្រហាក់ប្រហែល
៨. កុំជឿដោយសំអាងថាសមឬស្របតាមគំហើញ
៩. កុំជឿដោយអាងឬឃើញថាអ្នកឲ្យយោបល់ធ្លាប់មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះគួរជឿជាក់
១០. កុំជឿដោយសារអ្នកនោះជាគ្រូរបស់ខ្លួន។
ពុទ្ធោវាទ
បុគ្គលតែងពោលពាក្យ៣យ៉ាង
១. ពោលពាក្យដូចដុំលាមកៈ មនុស្សតែងបរិភោគអាហារជាធម្មតា។ តែការបរិភោគអាហារខុសបណ្តាលឲ្យកើតជាជំងឺរាគរុះ លាមកធំក្លិនស្អុយ។ លុះខ្យល់បក់មកក៏នាំក្លិនស្អុយទៅគ្រប់ទិសទី។ យ៉ាងណាម៉ិញពាក្យសំដីស្មោកគ្រោកមានពាក្យកុហក ពាក្យញុះញង់ ពាក្យប្រមាថត្រគោះបោះបោក និងពាក្យឡេះឡោះឥតប្រយោជន៍ជាដើម ជាហេតុនាំឲ្យខូតប្រយោជន៍ និងរង្កៀសចិត្តអ្នកស្តាប់។ កេរ្តិ៍ឈ្មោះអ្នកនិយាយក៏ស្អុយរលួយដូចក្លិនលាមក សព្វទីកន្លែង។
២. ពោលពាក្យដូចផ្កាៈ ធម្មតាផ្កាកាលណាវារីក វាចោលក្លិនក្រអូប ហើយខ្យល់បក់នាំក្លិនក្រអូបទៅគ្រប់ទិសទី។ អ្នកផងទាំងឡាយសប្បាយចូលចិត្តយកផ្កានោះមកធ្វើជាគ្រឿងតុបតែងលំអខ្លួន។ ទោះបីផ្កានោះមានដើមមិនល្អ សំបកគ្រើម ស្លឹកជូរចត់ខា ផ្លែអត់រសជាតិក៏ដោយ ក៏គេនៅតែចូលចិត្ត។ ដូចនេះ ដើម ស្លឹក មែក ផ្លែ និងចំណែកផ្សេងៗទៀតនៃដើម មានតម្លៃដោយសារតែផ្កា។ យ៉ាងណាម៉ិញមនុស្សទោះបីមានរូបអាក្រក់ក៏ដោយ តែពោលពាក្យសំដីប្រកបដោយគុណធម៌ សីលធម៌ ដែលញ៉ាំងប្រយោជន៍ឲ្យអ្នកដទៃនិងខ្លួនឯងហើយ អ្នកនោះក៏មានឈ្មោះក្រអូបដូចជាផ្កាអញ្ចឹងដែរ ហើយអ្នកផងទាំងពួងក៏ចូលចិត្តគោរពរាប់អាន។ បុគ្គលពោលពាក្យយ៉ាងនេះមាន២បែបៈ ក) ពោលពាក្យល្អទាំងទីកំបាំងមុខនិងទីចំពោះមុខៈ នៅចំពោះមុខប្រើពាក្យ ព្រះតេជគុណ លោកពូ អ្នកមីង អ្នកនាង... លុះទីកំបាំងមុខក៏ប្រើពាក្យដដែល។ ខ) ពោលពាក្យល្អតែចំពោះមុខៈ នៅកំបាំងមុខប្រែជាហៅ អ្នកនេះ អ្នកនោះ អានេះ អានោះ ទៅវិញ។
៣. ពោលពាក្យផ្អែមដូចទឹកឃ្មុំៈ ធម្មតាទឹកឃ្មុំសុទ្ធរមែងផ្អែមឆ្ងាញ់ជាងទឹកឃ្មុំមិនសុទ្ធដែលលាយទៅដោយទឹក។ ទឹកឃ្មុំមិនសុទ្ធធ្វើឲ្យអ្នកបរិភោគទ្រលាន់។ យ៉ាងណាម៉ិញអ្នកដែលពោលពាក្យពីរោះ មិនប្រាថ្នាលាភសក្ការៈពីអ្នកដទៃពោលចេញពីចិត្តបរិសុទ្ធ ប្រៀបដូចជាទឹកឃ្មុំសុទ្ធ តម្លៃរបស់គេនៅតែមានជាដរាប។ ចំណែកឯអ្នកពោលពាក្យពីរោះព្រោះតែលាភសក្ការៈ (ចិត្តជាទេវទត្ត មាត់ជាទេវតា) ប្រៀបដូចជាទឹកឃ្មុំមិនសុទ្ធ ពេលគេដឹងការពិតក៏រកតម្លៃប្រើប្រាស់គ្មាន។
(ស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្តីកម្ពុជសូរិយា)
បើសិនទ្វីបលោក
បើសិនទ្វីបលោកមានសច្ចៈ ខ្ញុំសូមថ្នមថ្នាក់ហើយភក្តី បើសិនទ្វីបលោកចេះប្រណី ខ្ញុំសូមបមបីហើយស្នេហា។ បើសិនទ្វីបលោកពោលពាក្យពិត ខ្ញុំសូមស្នេហ៍ស្និទ្ធថើបភ័ត្រ្តា បើសិនទ្វីបលោកមានមេត្តា ខ្ញុំសូមស្នេហាលុះអវសាន បើសិនទ្វីបលោកចេះសន្តោស ខ្ញុំសូមរូបនោះទុកក្នុងប្រាណ បើសិនទ្វីបលោកបានសុខសាន្ត ខ្ញុំសូមផ្ញើប្រាណក្នុងលោកនេះ។ តែលោកិយនេះគឺលោកទុក្ខ លោកខ្វះក្តីសុខមនុស្សស្រីប្រុស លោកខ្វាក់ច្រឡំត្រូវជាខុស លោកខ្វះសន្តោសខ្វះមេត្តា។ លោកខ្វះសីលធម៌ខ្វះពាក្យពិត លោកខ្វះអាណិតខ្វះករុណ លោកស្អុយរលួយលោកសោកា លោកិយលោកាគឺលោកកម្ម។ លោកិយច្រណែនលោកព្យាបាទ ខ្ញុំសូមឲ្យឃ្លាតកុំចងចាំ បើសិនខ្ញុំស្លាប់សូមផ្តែផ្តាំ សូមឲ្យលោកកម្មកុំចងពៀរ។ សុខ សុត្ថាល ឆ្នាំ១៩៧២ |
របៀបដាក់ឈ្មោះកូនចៅខ្មែរនៅសម័យបូរាណ
នៅសម័យបូរាណ ខ្មែរដាក់ឈ្មោះកូនចៅទៅតាមក្បូនខ្នាត សឹងរកគ្រូអាចារ្យគន់គូរទស្សទាយមើលតាមពាលារាសីត្រឹមត្រូវ។ ម្យ៉ាងទៀតចំនួនព្យាង្គក៏ត្រូវស្របតាមវណ្ណៈគ្រួសារដែរ ដែលមានជាលំដាប់តាមពូជពង្សដូចតទៅៈ
ក. ចំពោះព្រះរាជបុត្រព្រះមហាក្សត្រ
ព្រះនាមនីមួយៗមានពីបួនព្យាង្គឡើងទៅដូចជា ព្រះរាជបុត្រព្រះបាទជ័យវរ្ម័ន្តទី៧ វិរកុមារ សុរិយកុមារ។
ខ. ចំពោះរាជវង្សានុវង្ស និងមន្រ្តីដែលព្រះរាជាតែងតាំងជាក្សត្រពេញអង្គ
ព្រះនាមត្រូវមានយ៉ាងច្រើនត្រឹមតែបីព្យាង្គ ដូចជា វិរយៈ ប៉ូរក្ខស៊ី ពិស្ណុលោក(មន្ត្រីរាជវង្ស)។
គ. ចំពោះបុត្រមន្ត្រី គហបតី និងមន្ត្រីកត្តិយស
នាមបុត្រត្រូវមានយ៉ាងច្រើនពីរព្យាង្គដូចជា សម្បត្តិ ចំរើន សុខា ។ល។
ឃ. ចំពោះបុត្រប្រជារាស្ត្រសាមញ្ញទូទៅ
នាមបុត្រមានតែមួយព្យាង្គឬមួយម៉ាត់ទេពោលគឺ ឈ្មោះ សុខ សៅ ម៉ែន ម៉ុក ជា គង់ ។ល។
បើរាស្ត្រណាបានធ្វើជាមន្ត្រីកាលណា គេគ្រាន់តែបន្ថែមទៅលើឈ្មោះទាំងនោះ នូវគោរម្យងារដូចជា ពញា ឧកញ៉ា ។ល។
(ស្រង់ចេញពីសៀវភៅ បរិវាស័ព្ទក្នុងភាសាខ្មែរ និពន្ធដោយស៊ីសុវត្ថិ ប៉ូរក្ខស៊ី ឆ្នាំ១៩៧២)
"កណ្តុំឆែប....ឆា"? តើពាក្យនេះមានន័យថាម៉េច?
"កណ្តុំឆែប....ឆា" ....យើងច្រើនឮពាក្យនេះឧទានឡើងពេលអ្នកណាម្នាក់ភ្ញាក់នឹងរឿងហេតុណាមួយភ្លាមៗដោយមិនបានព្រាង។ តើពាក្យនេះមានអត្ថន័យយ៉ាងណា? សៀវភៅបរិវាស័ព្ទក្នុងភាសាខ្មែរបរិយាយថា ខ្មែរយើងច្រើនប្រឌិតពាក្យពេជន៍ ដើម្បីយកមកប្រើតាមសេចក្តីត្រូវការនៃអ្នកស្រុក
មានជាអាទិពាក្យ "កណ្តុំឆែប...ឆា" ដែលអ្នកខ្លះច្រើនភ្លាត់មាត់នៅវេលាចាក់ក្រឡេកប្រលែងគ្នាលេង។ បើពុំបានគិតយើងស្មានថាជាឧទានស័ព្ទ។ ផ្ទុយទៅវិញគឺជាពាក្យចំអាស់មួយបែប ដែលអ្នកប្រាជ្ញាបុរាណចេះយកពាក្យ "ឆា" មកដាក់បញ្ឆោត ភ្ជាប់ពីខាងក្រោយបង្អស់ ដើម្បីបង្វែរដានអ្នកផងកុំឲ្យនឹកសង្ស័យរកអត្ថន័យប្រាកដឃើញ។
ពាក្យនេះយើងព្យាយាមវែកញែករកហេតុផលទៅ យើងអាចរកឃើញច្បាស់ថា ជាពាក្យគន្លាស់កាត់ មានសេចក្តីថា "កណ្តុំឆែបមួយដួយ" គន្លាស់មកថា "កណ្ត(?)យឆែបមួយដុំ"។
ប្រភពៈ សៀវភៅបរិវាស័ព្ទក្នុងភាសាខ្មែរដោយស៊ីសុវត្ថិ ប៉ូរក្ខស៊ី ឆ្នាំ១៩៧២
ដើមកំណើតអប្សរា
អប្សរា.... ពាក្យនេះធ្វើឲ្យយើងនឹកទៅដល់រូបទេពអប្សរទាំងឡាយដែលបុព្វបុរសខ្មែរបានឆ្លាក់នៅតាមប្រាង្គប្រាសាទនានា។ រូបអប្សរា តែងមានទឹកមុខញញឹមស្ងប់ឥតទុក្ខកង្វល់ និងមានកាយវិការទន់ភ្លន់ល្វតល្វន់រេរាំហាក់ដូចជារបាំសួគ៌។ តើអប្សរាមានដើមកំណើតមកពីណា?
កំណើតអប្សរាមានដំណាលមកពីរឿងកូរសមុទ្រទឹកដោះ។ នៅក្នុងសមុទ្រទឹកដោះមានទឹកអម្រឹតនិងវត្ថុទិព្វច្រើនរកនឹងគណនាពុំអស់។ ដោយចង់ឃើញនូវវត្ថុទិព្វទាំងនោះ និងចង់បាននូវជីវិតអមតៈ ពពួកទេព្តា និងពពួកយក្ស សហការគ្នាកូរសមុទ្រទឹកដោះដោយសន្យាគ្នាថា បើទឹកអម្រឹតលេចឡើងចំមុខពពួកទេព្តានោះទឹកអម្រឹតបានទៅពពួកទេព្តា បើទឹកអម្រឹតលេចឡើងចំមុខពពួកយក្សនោះទឹកអម្រឹតបានទៅពពួកយក្ស។ បន្ទាប់ពីសន្យាគ្នាម៉ឹងម៉ាតដូច្នេះហើយ ភាគីទាំងពីរក៏ចាប់ផ្តើមមហាបេសកកម្មរបស់ខ្លួនដោយមាននាគឈ្មោះវាសុកី ធ្វើជាខ្សែសម្រាប់ទាញកូរមហាសមុទ្រទឹកដោះ និងយកភ្នំ មុន្ទរៈដែលនៅចំកណ្តាលសមុទ្រទឹកដោះធ្វើជាប្រដាប់បង្វិលកូរ។ ការកូរប្រព្រឹត្តទៅអស់រយៈពេលជាងមួយពាន់ឆ្នាំទិព្វនៅទេវលោក។ វត្ថុទិព្វដែលកើតចេញពីការកូរសមុទ្រទឹកដោះរួមមានៈ
១. ផ្កា បណ្ណជាតិៈ ថ្វាយទៅព្រះព្រហ្មយកទៅដាំនៅព្រហ្មលោកទាំងដប់ប្រាំមួយជាន់
២. ដំរីក្បាលបីឈ្មោះ ព្ធរាវ័ណៈ ថ្វាយទៅព្រះឥន្ទ្រធ្វើជាយានជំនិះ
៣. ព្រះនាង ស្រីលក្ស្មីៈ ថ្វាយទៅព្រះវិស្ណុធ្វើជាអគ្គមហេសី
៤. សេះសឈ្មោះ ឧច្ច័យស្វរៈ មិនថ្វាយឲ្យអាទិទេពអង្គណាទេ រក្សាទុកជានិមិត្តរូបគោរពប្រតិបត្តិសីលប្រាំសម្រាប់ឋានទាំងបី គឺឋានទេវលោក ឋានមនុស្សលោក និងឋានបាតាលលោក។
៥. ទឹកអម្រឹតៈ ជាវត្ថុសក្តិសិទ្ធិធ្វើឲ្យមានអាយុវែងឥតដែនកំណត់
៦. អប្សរាៈ អប្សររាប់សិបអង្គលេចចេញឡើងអណ្តែតពាសពេញលំហអាកាសរេរាំរបាំសួគ៌ បន្ទាប់ពីវត្ថុសក្តិសិទ្ធិទីប្រាំគឺទឹកអម្រឹតបានធ្លាក់ទៅក្នុងដៃពួកយក្ស។ ប្រមុខអប្សរធ្វើសញ្ញាឲ្យបរិវារ រាំរបាំងទេពពង្វក់ចិត្តពួកយក្សឲ្យភ្លឹកភ្លេចផឹកទឹកអម្រឹត។ រសរបាំទាក់ទាញពួកអសុរៈឲ្យស្រើបស្រាល ស្លុតស្លុងអារម្មណ៍ទៅតាមក្បាច់រាំ។ ឃើញឱកាសល្អ ព្រះវិស្ណុក៏កាឡាខ្លួនជាព្រះពាយឆក់យកទឹកអម្រឹតឲ្យពួកទេវតាផឹកទាំងអស់ដើម្បីឲ្យមានជីវិតអមតៈ។ ពេលបេសកកម្មកូរសមុទ្រទឹកដោះបានចប់សព្វគ្រប់ហើយ ពួកស្រីទេពអប្សរទាំងអស់បានក្លាយទៅជាស្រីរបាំសួគ៌រាំថ្វាយព្រះឥន្ទ្រតាំងតែតពីនោះមក។
របាំរបស់ពពួកស្រីទេពអប្សរនោះ សន្មត់ហៅថា របាំអប្សរា។ របាំអប្សរារាំលើកទីមួយនៅឋានសមុទ្រទឹកដោះហៅថា របាំទឹកអម្រឹត។ ពេលរេរាំពពួកទេពអប្សរតែងកាន់ផ្កាបណ្ណជាតិជានិច្ច ដែលតំណាងឲ្យទេវលោក សុភមង្គល និងភាពរុងរឿងរបស់សត្តនិករគ្រប់ឋាន។
អត្ថបទដើមៈ សៀវភៅកំណើតអប្សរា រៀបរៀងដោយ ញ៉ែប សែ និង ចក់ ឬទ្ធី បោះពុម្ពឆ្នាំ២០១០ ដោយគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយសាស្ត្រា
ប្រជុំពាក្យគន្លាស់កាត់ឬបរិវារស័ព្ទខ្មែរ
តើអ្វីទៅដែលគេហៅថាបរិវាស័ព្ទ?
បរិវារស័ព្ទ = បរិវារ + ស័ព្ទ គឺជាស័ព្ទហែហម ភ្ជាប់នឹងស័ព្ទដើមក្នុងចំណោមសមាសនាមនីមួយៗ ប្រៀបធៀបដូចជាបរិវារ ដើម្បីសម្រួលសម្តីនិយាយ និងប្រគំស្នូរសំឡេងពិរោះ ផ្តួលតាមសំឡេងស័ព្ទដើម ឲ្យមានសភាពជាប់ចុងជួន សម្រួលដល់ត្រចៀកអ្នកស្តាប់នោះម្យ៉ាងដើម្បីជាគុណស័ព្ទពន្យល់យ៉ាង ច្បាស់នូវលក្ខណៈ ឬគុណសម្បត្តិនៃពាក្យដើមនោះទៀតផង។
កញ្ជក់កញ្ជែងៈ ចាប់ទាញកន្ត្រាក់ដោយឥតគួរប្រណី។ បរិវារស័ព្ទៈ កញ្ជែងដោយឥតកោតក្រក់ គឺកញ្ឆក់ដោយឥតកោតក្រែង។
កណ្តោចកណ្តែងៈ ត្រមោចឯកឯងក្នុងទីស្ងាត់។ បិរវារស័ព្ទៈ កណ្តែងតែម្នាក់អោច គឺកណ្តោចតែម្នាក់ឯង។
កម្ទេចកម្ទីៈ កម្ទីជាធូលិច គឺកម្ទេចជាធូលី។
កាក់កបៈ កាក់គ្រប់ដំណប គឺកបគ្រប់ដំណាក់។
កៀនកោះ កោះចន្លៀនគឺកៀនចន្លោះ។
កំប្លុកកំប្លែងៈ កំប្លុកថ្លែង គឺកំប្លែងថ្លុក។
កំព្រីកំព្រាៈ កំព្រីដោយឥតមេជា គឺកំព្រាដោយឥតមេជី។
ក្តីក្តាំៈ ក្តាំព្រោះប្រកាន់រៀងខ្លួនតាមចំណី គឺក្តីព្រោះប្រកាន់រៀងខ្លួនតាមចំណាំ។
ក្បាច់ក្បូរៈ គេច្រើនប្រើពាក្យនេះក្នុងវគ្គ "មិនដឹងជាក្បាច់ក្បូរអ្វីទេ! ឬចេះតែក្បាច់ក្បូរណាស់" ដែលយើងអាចបកស្រាយថាៈ ពុំមានការចាំបាច់អ្វីឡើយ! ឬពុំចាំបាច់ទេ! ដូច្នេះបរិវាស័ព្ទ ក្បូរអាចគន្លាស់បានជាពាក្យ ក្បូរចាំដាច់ គឺក្បាច់ចាំដូរ។
ក្បាលក្បូងៈ ក្បូងដូចលលាដ៏ដាល គឺក្បាលដូចលលាដ៏ដូង។
ក្មេងក្មាងៈ ក្មាងអ្នកជិតខេង គឺក្មេងអ្នជិតខាង។
ក្រវេក្រវូៈ ជាគ្រាមភាសាមានន័យថារវល់ ឈឺឆ្អាល។ ក្រវេរឿងរបស់កូ គឺក្រវូរឿងរបស់គេ។
ក្រីក្រៈ ជនក្រីក្រជាជនខ្សត់ខ្សោយលំបាកណាស់ មិនថាតែសម្បត្តិទេ គឺរហូតដល់តំរិះវិជ្ជាផង ។ល។ បរិវារស័ព្ទៈ ក្រីអប្រ គឺក្រអប្រិយ ពោលគឺជនក្រខ្សត់លំបាកដែលជាជនមិនគួរស្រឡាញ់រាប់អាន។
ខិតខំៈ ខិតធ្វើការឲ្យអស់ពីចំ គឺខំធ្វើការឲ្យអស់ពីចិត្ត។
ខ្ជះខ្ជាយៈ ខ្ជាយជះចោលដោយរាត់រះ គឺខ្ជះជះចោលដោយរាត់រាយ។
ខ្នល់ខ្នើយៈ ខ្នល់សម្រាប់កើយ គឺខ្នើយសម្រាប់កល់។
ខ្លាំងក្លាៈ ក្លាគ្រប់ប្រកាំង គឺខ្លាំងគ្រប់ប្រការ។
ខ្វល់ខ្វាយៈ ខ្វាយក្នុងរូបកល់ គឺខ្វល់ក្នុងរូបកាយ។ ខ្វាយរកមធ្យោបល់ គឺខ្វល់រកមធ្យោបាយ។
គិតគូរៈ គូរដើម្បីឲ្យធិត គឺគិតដើម្បីឲ្យធូរ។
គំរោះគំរើយៈ គំរើយព្រៃផ្សៃយ៉ាងជម្លោះ គឺគំរោះព្រៃផ្សៃយ៉ាងជម្លើយ។
គ្រាំគ្រាៈ ដែលចាស់ណាស់ ទ្រេតទ្រោម ទ្រុឌទ្រោម។ បរិវារស័ព្ទៈ គ្រាដោយចាស់ជរាំ គឺគ្រាំដោយចាស់ជរា។
ឃោរឃៅៈ កាចខ្លាំងឥតមេត្តាប្រណី។ បរិវារស័ព្ទៈ ឃៅដោយចិត្តអាស្រូ គឺឃោរដោយចិត្តអាស្រូវ។
ងងឹតងងល់ៈ ងងល់មើលមិនយឹត គឺងងឹតមើលមិនយល់។
ងរងក់ៈ ងក់មួយសំប៊រ គឺងរមួយសំបក់។
ចង្អៀតចង្អល់ៈ ចង្អល់តប់ប្រមៀត គឺចង្អៀតតប់ប្រមល់។
ចានក្បានៈ ក្បានគ្នាតែនឹងចែ គឺក្បែរគ្នាតែនឹងចាន។
ចែចង់ៈ ចែល្បូងឲ្យព្រមដោយតាមដោយផ្លូវស្នង់ គឺចង់ល្បួងឲ្យព្រម ដោយតាម ដោយផ្លូវស្នេហ៍។
ចែចូវៈ ចូវដើម្បីបើកផ្លែ គឺចែដើម្បីបើកផ្លូវ។
ចំណីចំណុកៈ ចំណុកច្រើនគ្រប់ម៉ី គឺចំណីច្រើនគ្រប់មុខ។
ឆោមឆាយៈ ឆាយល្អល្បីទៅឆ្ងោម គឺឆោមល្អល្បីទៅឆ្ងាយ។
ឆ្មើងឆ្មៃៈ ឆ្មៃវាយឫកឲ្យមានតម្លើង គឺឆ្មើងវាយឫកឲ្យមានតម្លៃ។
ឆ្លេឆ្លាៈ ឆ្លេដោយស្ទុះហា គឺឆ្លាដោយស្ទុះហេ។
ឆ្អែតឆ្អន់ៈ ឆ្អន់គ្រប់ក្រែត គឺឆ្អែតគ្រប់គ្រាន់។
ជាតិ ជៅៈ រសជាតិសំខាន់ដែលមានប្រចាំក្នុងអាហារ ក្នុងគ្រឿងបរិភោគគ្រប់ប្រភេទ ឬក្នុងតម្រេក។ល។ សម្លនេះមានជាតិជៅណាស់។ បរិវារស័ព្ទជៅនេះអ្នកប្រាជ្ញបុរាណ ប្រហែលជាមានគំនិតប្រដូចទៅនឹងរសជាតិដ៏សំខាន់ ពិសេសជាងគេក្នុងលោក ពោលគឺ រសជាតិឆ្ងាញ់មួយប្រភេទ ក្នុងតម្រេក ដូច្នេះ បរិវារស័ព្ទ ជៅនេះយើងអាចដោះស្រាយបានជាវគ្គមួយថា៖ ជៅនៅកៀនភ្លាត គឺជាតិនៅកៀនភ្លៅ ពោលគឺមានតែរសជាតិកន្លែងនេះហើយដែលមានឱជារសសំខាន់ជាងគេក្នុង លោក។
ជ្រុលជ្រួសៈ ជ្រួសដើរហ៊ុល គឺជ្រុលដើរហួស។
ជ្រោមជ្រែងៈ ជ្រោមដោយចោមរែង គឺជ្រែងដោយចោមរោម។
ឈូឆរៈ ឆរដោយអរអ៊ូ គឺឈូដោយអ៊ូអរ ឬឆរទៅស្រ៊ូ គឺឈូទៅស្រ។
ញាប់ញ័រៈ ញាប់ដោយសន្ធ័រ គឺញ័រដោយសន្ធប់។
ញញឹមញញែមៈ ញញែមសប្បាយចិត្តដោយផ្អែមល្ហឹម គឺញញឹមសប្បាយចិត្តដោយផ្អែមល្ហែម។
ដាច់ដោចៈ ដោចល្ហាច់ គឺដាច់ល្ហោច ឬដាច់ហិនហោច។
ដំណែដំណឹងៈ ដំណែដោយហូរហឹងគឺដំណឹងដោយហូរហែ។
ឋិតថេរៈ ថេរបានយូរជាកាលកិត គឺឋិតបានយូរជាកេរកាល។
តាក់តែងៈ តាក់ឲ្យបានល្អចែង គឺតែងឲ្យបានល្អជាក់។
តឹងតែងៈ តែងឲ្យដូចខ្សែខ្លឹងគឺតឹងឲ្យដូចខ្សែខ្លែង។
តូចតាចៈ តាចមែនតែច្រើនកូច គឺតូចមែនតែច្រើនកាច។ តាចគ្មានអំណូច គឺតូចគ្មានអំណាច។
ត្រាណត្រើយៈ ត្រាណអវសោយ គឺត្រើយអវសាន។
ត្រួតត្រាៈ ត្រាមើលពិនិត្យគួត គឺត្រួតមើលពិនិត្យការ។
ត្អូញត្អែរៈ ត្អែរចែប៉ប្រូញ គឺត្អូញចែប៉ប្រែ។
ថ្កុំថ្កើងៈ ថ្កុំឧត្តមឧត្តើង គឺថ្កើងឧត្តុង្កឧត្តម។
ថ្នាក់ថ្នមៈ ថ្នាក់មិនឲ្យអម គឺថ្នមមិនឲ្យអាក់។
ថ្លោះធ្លោយៈ ធ្លោយដោយមានការបណ្តែតបណ្តោះ គឺថ្លោះដោយមានការបណ្តែតបណ្តោយ។
ទាក់ទងៈ ទងឲ្យត្រូវតាមទំនាក់ គឺទាក់ឲ្យត្រូវតាមទំនង។
ទូលំទូលាយៈ ទូលំធាយ គឺទូលាយធំ។
ធនធានៈ ធានដែលជាសម្បត្តិអ្នកមុន គឺធនដែលជាសម្បត្តិអ្នកមាន ពោលគឺសម្បត្តិដែលគង់វង់នៅឬកំពុងទ្រទ្រង់នៅ។
ធ្ងន់ធ្ងរៈ ធ្ងរដូចនៅក្រោមគំនន់ គឺធ្ងន់ដូចនៅក្រោមគំនរ។
នឹកនាៈ នារកគ្នីគ្នឹក គឺនឹករកគ្នីគ្នា។
នែបនិត្យៈ និត្យឲ្យជែប គឺនែបឲ្យជិត។
បន្លែបន្លុកៈ បន្លុកគ្រប់ម៉ែ គឺបន្លែគ្រប់មុខ។
បីបមៈ បមដោយថ្នី គឺបីដោយថ្នម។
ប្រែប្រួលៈ ប្រួលព្រោះមានការមិនស្រែ គឺប្រែព្រោះមានការមិនស្រួល។
ផូរផង់ៈ ផង់ដោយត្រចូរ គឺផូរដោយត្រចង់។
ផ្កេកផ្តិតៈ ផ្តិតស្រឡាញ់ដោយជាប់ចេក គឺផ្តេកស្រឡាញ់ដោយជាប់ចិត្ត។
ពោះពង់ៈ មានផ្ទៃពោះ មានគ័គ៌។ ពង់មូលធ្លោះ គឺពោះមូលថ្លុង។
ភ្លើតភ្លើនៈ ភ្លើនសប្បាយភ្លេចខ្លួនដោយភាន់ចិត្តក្រអ៊ើន គឺភ្លើនសប្បាយភ្លេចខ្លួនដោយភាន់ចិត្តក្រអើត។
មនុស្សម្នាៈ ម្នាចាំការពុះ គឺមនុស្សចាំការពារ ឬម្នាជាបរិពុះ គឺមនុស្សជាបរិពារ។
មមើមមាយៈ មមាយនិយើ គឺមមើនិយាយ ឬមមាយរាយមើ គឺមមើរាយមាយ។
ម៉ឹងម៉ាត់ៈ ម៉ាត់ដោយដាច់ណឹង គឺម៉ឹងដោយដាច់ណាត់។
យូរយាៈ យារហួសច្រើនវេលូរ គឺយូរហួសច្រើនវេលា។
យំយែកៈ យែកស្រុម គឺយំស្រែក។
រវើរវាយៈ រវាយនិយាយផ្តេសផ្តាសរាយមើ គឺរវើនិយាយផ្តេសផ្តាសរាយមាយ។
រួសរាយៈ រាយមាត់យ៉ាងពព្រួស គឺរួសមាត់យ៉ាងពព្រាយ។
លះលែងៈ លះគ្នាដាច់ជ្រះស្រឡែង គឺលែងគ្នាដាច់ជ្រះស្រឡះ ឬលះគ្នាដោយដាច់សង្វែង គឺលែងគ្នាដោយដាច់សង្វាស។
ល្អល្អាច់ៈ ល្អាច់ដ គឺល្អដាច់។
វាងវៃៈ វាងដោយជំនាញយ៉ាងរហ័សពុំមានលំអ៊ៃ គឺវៃដោយជំនាញយ៉ាងរហ័សពុំមានលំអៀង។
វិសេសវិសាលៈ វិសាលល្អប្រសើរត្រកេស គឺវិសេសល្អប្រសើរត្រកាល។
សងសឹកៈ សឹកតបវិញដោយអំពើអាក្រក់ពន់ឡង គឺសងតបវិញដោយអំពើអាក្រក់ពន្លឹក។
សមសួនៈ សួននឹងខ្លំ គឺសមនឹងខ្លួន ពោលគឺឫកពារសមតាមវណ្ណៈខ្លួន មិនហួសប្រមាណ។
សម្លសម្លុកៈ សម្លុកបង់ប្រហ គឺសម្លបង់ប្រហុក។
ស្នេហ៍ស្នងៈ ស្នងនៃមាសបែ គឺស្នេហ៍នៃមាសបង។
ស្បថស្បែៈ ស្បែដោយពាក្យសច្ចាប្រកាសថាមិនកត់ គឺស្បថដោយពាក្យសច្ចាថាមិនកែ។
ស្លេកស្លាំៈ ស្លេកប៉ាំង គឺស្លាំងពេក។
ហួងហែងៈ ហែងសម្បត្តិទុកសម្រាប់ខ្លួនអួង គឺហួងសម្បត្តិទុកសម្រាប់ខ្លួនឯង។
ឡូឡាៈ ឡាដោយអានាចូរ គឺឡូដោយអានាចារ។ អានាចារ=ការប្រព្រឹត្តខុសបែបបទសណ្តាប់ធ្នាប់។
អាចារ្យអាចុំៈ អាចុំលោកគ្រូខ្ញារ គឺអាចារ្យលោកគ្រូខ្ញុំ។
ប្រភពៈ សៀវភៅ បរិវារស័ព្ទក្នុងភាសាខ្មែរ កម្រាស៣៦០ទំព័រ និពន្ធដោយ ស៊ីសុវត្ថិ ប៉ូរក្ខស៊ី ឆ្នាំ១៩៧២
Subscribe to:
Posts (Atom)
