ពាក្យកាព្យបុរាណ

ពាក្យកាព្យបុរាណ

          របស់លោកអ្នកឧកញ៉ា វង្សាសរពេជ្ញ នង  បានប្រែចេញពីបាលី ហើយនិពន្ធ ជាពាក្យឃ្លោង តាំងពីក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសម្តេចព្រះហរិរក្ខមារា ព្រះអង្គឌួង ព្រះពុទ្ធវង្ស ម៉ី អាំងស្បិចទ័រ និង ព្រះគ្រូវិមលបញ្ញា អ៊ុម-ស៊ូរ អាចារ្យក្នុងរាជបណ្ណាល័យ បានយកមកពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់ ឲ្យបានត្រឹមត្រូវល្អឡើង ។

~~~~~~~

បាណាតិបាត	នាអ្នកនេសាទ	ចិត្តចោរចោតចង់
ពិឃាដម្រឹគា	មច្ឆានូវអង្គ	មនុស្សសត្វឲ្យបង់
	ឲ្យបាត់ជន្មា ។
អ្នកនោះនឹងទៅ	រងបាបក្តាត់ក្តៅ	លំបាកនៅនា
សញ្ជីពនរក	ទល់ទុក្ខឈឺផ្សា	ទុរន់ទុរា
	រូបរងយូរក្រៃ ។
យម្ភូបាលបោះ	ទៅក្នុងភ្លើងស្មោះ	ឆុរឆេះក្សិណក្ស័យ
ហើយរស់រូបវឹង	កុំដឹងភិតភ័យ	ថាវិលមកព្ធ
	ដល់មាត់រណ្តៅ ។
យម្ភូបាលបរ	ចោមចាក់នឹងស្នរ	មូលច្បូកដែកក្តៅ
ចាក់នឹងលំពែង	ស៊កសែងចោលទៅ	ក្នុងទីរណ្តៅ
	ភ្លើងភ្លឺពុំក្សាន្ត ។
កំណត់ជន្មា	នរកនោះហា	រយឆ្នាំប្រមាណ
គិតគណនាឆ្នាំ	ត្រូវប្រាំបួនលាន	មនុស្សនេះទើបបាន
	មួយថ្ងៃនរក ។
លង់លុះរំដោះ	ពីនរកនោះ	មកមិនដែលសុខ
កើតជាមច្ឆា	មាន់ទាជ្រូកស្រុក	គេកាប់សាច់លក់
	ប្រាំរយជាតិជាក់ ។
ទៀងទើបកើតជា	មនុស្សមានទោសា	គេបាញ់គេចាក់
គេដោតគេកាប់	សម្លាប់ឥតអាក់	ប្រាំរយជាតិជាក់
	ពិតពុំសុខអង្គ ។
ទើបយកជាតិជា	មនុស្សមានរោគា	ដំបៅពកឃ្លង់
ជាមនុស្សគមគាក់	ភ្នែកខ្វាក់ខ្វិនខ្វង់	ក្ងែងក្ងង់
	ក្ងួរអប្រិយ ។
បើបានជាតិមុន	ត្បិតផលជាតិមុន	បានសាងមកក្តី
ពៀរកម្មអាត្មា	ឲ្យអាយុខ្លី	ពុំយឺនជីវី
	ជីវិតដល់ចាស់ ។
ទោះទុក្ខធ្វេសធ្វើ	កាយកម្មបាបបើ	បោះបង់ក្រឡាស់
ប្រលាប់លែងលាប	ប្រែប្រេះរហ័ស	ដឹងដោយធម៌ច្បាស់
	គន់គិតយង់យល់ ។
ខ្លាចបាបខ្មាសបាប	ចៀសចាកដរាប	ជីវិតសត្វសល់
ពិតពុំគណនា	រក្សាតម្កល់	ចិត្តចាំសីលផល
	បាណាតិបាត ។
បានទៅកើតនា	សួគ៌ចាតុមហា	រាជិកាជាតិ
ជាអង្គទេវបុត្រ	បរិសុទ្ធស្អាត	ស្ថិតលើប្រាសាទ
	ប្រាំពីរយោជន៍គត់ ។
ស្រីទេពកញ្ញា	ប្រាំរយអង្គា	បម្រើបាទបត់
ចូលបង្គំគាល់	រៀងរាល់ប្រាកដ	ប្រកបកំណត់
	កំណាន់សព្វថ្ងៃ ។
ប្រាំរយឆ្នាំគត់	ទើបទេពច្យុត	មកកើតនៅព្ធ
ត្រកូលក្សត្រិ៍យក្សាន្ត	សន្តានថ្លាថ្លៃ	រូបរាងល្អក្រៃ
	មានលក្ខណាក្តាត់ ។
មានកម្លាំងលន់	មានចិត្តទោរទន់	ប្រណីទុក្ខសត្វ
មានកូនមានចៅ	ញាតិផៅពុំព្រាត់	ពុំប្រាសខ្ចាយខ្ចាត់
	ជាសុខដល់ចាស់ ។
ពុំដែលក្សិណក្ស័យ	ជីវិតប្រាល័យ	ដោយគ្រឿងសហាស
បានបរិពារពេក	អនេកច្រើនណាស់	ឥតទុក្ខទោសទាស់
	ឥតព្យាធិ៍រោគា ។
ឥតមានសត្រូវ	កំណាចភ្យាតភ្យូវ	បៀតបៀនបណ្ឌា
អាយុយឺនយូរ	បរិបូណ៌ជន្មា	នេះផលបាណា
	តិបាតប្រធាន ។
អទិន្នាទានា	មនុស្សលួចទ្រព្យា	គេគិតចង់បាន
បំបាត់បញ្ឆោត	បំពោតបំពាន	បំពារអាងមាន
	យសសក្តិខូវខំ ។
លុះលែងជាតិទៅ	នរកនាមហៅ	កាឡសូតអស់យម
ភូបាលចាប់ចង	ធាក់ផងដាល់ដំ	ឈឺផ្សាពេកពុំ
	សុខសោយទុក្ខា ។
ទើបយកបន្ទាត់	ដែកដុតមកផ្ទាត់	សុខសព្វកាយា
ខ្លះយករណា	មកអារអង្គា	ពុះពីសិរសា
	ទល់ទុក្ខទោរទន់ ។
ឈាមហូរសស្រាក់	ស្រែកយំឥតអាក់	ភិតភ័យភាំងភាន់
នៅនានរក	រងទុក្ខកំណាន់	កំណត់មួយពាន់
	ឆ្នាំទើបរំដោះ ។
មួយពាន់ឆ្នាំត្រៃ	ត្រិង្សទើបមួយថ្ងៃ	នានរកនោះ
យូរពន់ប្រមាណ	លុះបានរួចស្មោះ	ពីនរកនោះ
	មកជាប្រែតបាន ។
កំពស់ត្នោតលៃ	រូបអាក្រក់ក្រៃ	រកអ្វីស៊ីគ្មាន
ស៊ីសឹងតែលាមក	ជាទុក្ខអត់ឃ្លាន	ប្រាំរយជាតិបាន
	មកកើតជាមនុស្ស ។
កំសត់ពិបាក	អត់ឃ្លានតោកយ៉ាក	ទុគ៌តទុយ៌ស
ដើរសូមទានស៊ី	ឥតគេសប្បុរស	ក្សិណខ្សត់របស់
	ប្រាំរយជាតិទៀត ។
មានទ្រព្យតិចតួច	ចោរចាំលបលួច	បានបាត់បង្សៀត
កើតជាខ្ញុំគេ	ម្ចាស់ជេរវាយទៀត	បាបត្បិតបៀនបៀត
	ទ្រព្យអ្នកដទៃ ។
បើអ្នកឯណា	មួយមានប្រាជ្ញា	ជវនវាងវៃ
វៀរចាកទិន្នា	ទានជាបច្ច័យ	មគ្គផលអាស្រ័យ
	សមានបរិភោគ ។
វៀរជំនួញប្រាំ	ប្រការចងចាំ	ចិត្តចេះអធ្យោគ
អធ្យាស្រ័យយល់	ទៅដល់បរលោក	ខ្លាចកម្មទុក្ខសោក
	ដិតដល់អាត្មា ។
អ្នកនោះនឹងបាន	ទៅកើតនៅស្ថាន	សួគ៌ត្រៃត្រឹង្សា
មានទេពអប្សរ	បវរកញ្ញា	មួយពាន់ចោមជា
	បរិវារគង់គាល់ ។
ឋិតវិមានខ្ពស់	ប្រមាណទ្វាទស	យោជន៍យល់ឆើតឆាយ
ត្រដែតត្រដួច	បង្គួចរៀងរាល់	សឹងមានពិព័រណ៍
	ពិពិធរចនា ។
សោយសុខប្រមាណ	មួយពាន់ឆ្នាំមាន	ទើបយកជាតិជា
ត្រកូលក្សត្រិយ៍ក្សាន្ត	មែនមានប្រាជ្ញា	ធនធានសក្តា
	ច្រើនពន់ពេកក្រៃ ។
ទើបយកជាតិជា	ត្រកូលនៃមហា	សេដ្ឋីប្រពៃ
មានទ្រព្យរបស់	សក្តិយសថ្លាថ្លៃ	ឥតអ្នកដទៃ
	ណានឹងបៀតបាន ។
ទោះចោរខ្មួញខ្មាំង	សត្រូវបៀនទាំង	លាយលោកធនធាន
ចិត្តចង់វិវាទ	ប្រមាទពុំបាន	ហេតុនោះអ្នកមាន
	ផលលះលោភលែង ។
កាមេសុមិច្ឆា	ទោះអ្នកឯណា	ចិត្តនោះវង្វេង
លួចភរិយាគេ	ឥតឯមានក្រែង	ស្រីផិតប្តីឯង
	អំពើឆោតឆុត ។
អ្នកនោះនឹងទៅ	ដល់ទុក្ខនិត្យនៅ	សំឃាដនរក
ទាំងប្រុសទាំងស្រី	ឥតបីមានសុខ	រូបរងទោសទុក្ខ
	លំបាកមហិមា ។
យម្ភូបាលបាន	ដាវដេញឲ្យពាន	ឡើងដើមរកា
ដែកដាលជាភ្លើង	ខ្ពស់ឡើងកណ្ឋា	មួយយោជន៍បន្លា
	ច្រើនច្រុះច្រាងច្រូង ។
ស្រីពានឡើងមុខ	មុតខ្លួនទូរន់	ស្រែកយំរលូង
ប្រុសឡើងតាមទៅ	មុតដាវដើមទ្រូង	ធ្លុះថ្លើមបេះដូង
	ឈាមហូរសស្រាក់ ។
មានឆ្កែសច្រាល	ប៉ុនដំរីសារ	ខឹងខាំកន្រ្តាក់
ជើងជែងហួរហែក	ត្មាតក្អែកឆុកឆាក់	ចឹកចោះធ្លុះធ្លាក់
	ខ្លួនដល់ដែកដាល់ ។
ឆុរឆេះជាភ្លើង	ភ្លឺផ្លេកឡប់ឡើង	ព្រោងព្រាយរន្ទាល
ឆេះខ្លួនក្រៀមក្រំ	ទើបយម្ភូបាល	បរបណ្តេញដាល
	ឲ្យឡើងទៀតទៅ ។
ស្លាប់មួយថ្ងៃពីរពាន់	ដងដោយកំណាន់	គំនិតអសៅ
អសារអសោក	លន្លោចក្តាត់ក្តៅ	ពីរពាន់ឆ្នាំទៅ
	រស់រងទោសទុក្ខ ។
អាយុពីរពាន់	ឆ្នាំទិព្វនៅជាន់	យាមាសួគ៌សុខ
ទើបបានមួយថ្ងៃ	មួយយប់នរក	រងរួចទោសទុក្ខ
	យោនយកជាតិជា ។
សត្វតិរច្ឆានឆុក	គេគ្រៀវធ្វើទុក្ខ	ទោសតាមវេរា
កាយកម្មអង្គឯង	វង្វេងមោហា	ប្រាំរយជាតិជា
	ទុក្ខទៀងអប្រិយ ។
កើតជាខ្ទេចខ្ទើយ	ប្រាំរយជាតិហើយ	កំព្រាឥតប្តី
ដោយនូវវៀរវី	ចាកពីបុរី	បូរមជាតី
	បាបជាទម្ងន់ ។
ទើបកើតជាប្រុស	អាក្រក់ទូរយស	មកមានប្រពន្ធ
ចោរចិត្តជាផិត	ពុំគិតបាប បុណ្យ	ហេតុពៀរពីមុន
	បរទារកម្មគេ ។
បើអ្នកណាមាន	វិញ្ញូញេយ្យញាណ	ប្រុងប្រាជ្ញប្រុះប្រែ
ចិត្តចេះចាំចៀស	រវៀសបានបែរ	វៀរចាកកាមេ
	សុមិច្ឆាចារា ។
អ្នកនោះនឹងទៅ	សោយសម្បត្តិនៅ	សុខសួគ៌យាមា
ស្ថិតលើប្រាសាទ	ស្អាងស្អាតសោភា	កំពស់អដ្ឋា
	រយយោជន៍យល់យង់​ ។
ភ្លឺផ្លេកចិញ្ចាច	ចិញ្ចែងត្រដាច	ត្រដួចដោមដុង
មានទេពអប្សរ	បវរគាល់គង់	ពីរពាន់សឹងទ្រង់
	ឆោមឆាយវិសុទ្ធ ។
អាយុពីរពាន់	ឆ្នាំទើបគ្រប់គ្រាន់	ចាកចរច្យុត
យោនយកកំណើត	មកកើតជាបុត្រ	ក្សត្រិយ៍ថ្លៃវិសុទ្ធ
	វិសេសប្រសើរ ។
ប្រកបភរិយា	ត្រឹមត្រូវលក្ខណា	គាប់គួរមៀងមើល
ជាស្រីគ្រប់លក្ខណ៍	ឯកអគ្គប្រសើរ	ទោះដេកទោះដើរ
	សឹងជាសុខសល់ ។
មុសាវាទា	ទោះអ្នកឯណា	កុហកកាចកល
មានពាក្យរឹងរូស	ប្រទូស្តកំហល់	កំហឹងកែវកល់
	កែកាចកិច្ចគេ ។
បញ្ឆុកបញ្ឆោត	បញ្ឆៀងបំពោត	បំពានវៀចវេរ
ពោលពាក្យភូតភរ	បង្កស្រាលស្រែ	ឲ្យបង់ទ្រព្យគេ
	ឲ្យគេកើតទុក្ខ ។
អ្នកនេះនឹងទៅ	ទល់ទុក្ខនិត្យនៅ	រោរពនរក
បានបួនពាន់ឆ្នាំ	រងកម្មពុំសុខ	ព្រោះមាត់អាក្រក់
	ពោលពាក្យមុសា ។
យម្ភូបាលយក	ដង្កាប់ដែកមក	ដុតដកជីវ្ហា
ឈាមហូរសស្រាក់	កន្ត្រាក់អង្គា	ចោលចុះក្នុងនា
	រណ្តៅធំក្រៃ ។
ប្រាំពាន់ឆ្នាំណា	សួគ៌តុសិតា	ទើបបានមួយថ្ងៃ
រោរពនរក	រងទុក្ខរងភ័យ	យឺនយូរកម្រៃ
	កម្ររំដោះ ។
លុះរួចមកបាន	កើតជាប្រែតប្រាណ	អសោចិសូន្យសោះ
កម្មកើតអគ្គី	ឆេះពីមាត់នោះ	ស៊ីសឹងឈាមខ្ទុះ
	ជាតិជាអាហារ ។
ទើបកើតជាមនុស្ស	អាក្រក់ទុរយស	មាត់វៀចឆែបឆា
កើតជាមនុស្សល្ងង់	គថ្លង់ឥតការ	ឥតកេរិ៍្តអសារ
	អាសោចិពីមាត់ ។
បើអ្នកឯណា	វៀរពាក្យមុសា	វាងវៀរគិតកាត់
កាន់សច្ចវាទី	ស្រដីពាក្យសត្យ	នឹងបានសម្បត្តិ
	សួនសោយសុខា ។
ពិភពតុសិត	អាយុយឺនក្តាត់	បួនពាន់វង្សា
មានទេពអប្សរ	បវរធីតា	បួនពាន់ជាតិជា
	បរិវារសព្វថ្ងៃ ។
ឋិតលើប្រាសាទ	ប្រសើរស្អាងស្អាត	សឹងកែវប្រពៃ
ខ្ពស់ម្ភៃប្រាំយោជន៍	ស្រោងស្រោចត្រឈៃ	សុខសប្បាយក្រៃ
	ឥតឯឧបមា ។
ប្រាំបួនពាន់ឆ្នាំ	ទើបផលសោតចាំ	ចុះមកកើតនា
ត្រកូលក្សត្រិយ៍ក្សាន្ត	មែនមានប្រាជ្ញា	ទើបទៅកើតជា
	អ្នកប្រាជ្ញចេះធម៌ ។
មែនមានពាក្យសត្យ	ពាក្យពីរោះក្តាត់	ចេះចាំអស់អាថ៌
ចំណោទប្រស្នា	បញ្ហាសព្វសារ	ពើពុំទើសទាល់
	ដល់ប៉ុនកេសី ។
សុរាមេរយា	រីមនុស្សផឹកស្រា	ភ្លេចភ្លាំងស្មារតី
ក្រសាលជាល្បែង	ពុំក្រែងវាវី-	បាកបាបស្រដី
	ពុំជឿធម្មា ។
នឹងធ្លាក់ទៅនៅ	នរកជ្រាលជ្រៅ	រូបរងវេទនា
ដល់ដាបនរក	ដល់ទុក្ខមហិមា	យឺនយូរគណនា
	ប្រាំបីពាន់ឆ្នាំ ។
ហេតុចិត្តវង្វេង	ផឹកទឹកទង់ដែង	ក្តៅក្តាត់ជោកជាំ
រលាករលុះ	ពងពុះដោយកម្ម	ប្រាំបីពាន់ឆ្នាំ
	និម្មានរតី ។
ទើបបានមួយថ្ងៃ	នរកយូរក្រៃ	លង់លុះឡើងពី
បាបបានកើតជា	យក្សាតិរ្ថិយ	ជាមនុស្សអប្រិយ
	សឹងឆ្កួតពុធ្យា ។
មានពាក្យអសុរោះ	ពាក្យរឹងត្រគោះ	លលើលលា
អ្នកផងតិះដៀល	ដំនៀលនិន្ទា	ជាមនុស្សមោហា
	ជួជាតិខ្លួនខ្លៅ ។
បើអ្នកឯណា	វៀរសេពសុរា	នោះនឹងបានទៅ
សោយសុខស្ថិតស្ថាន	ពិមានសន្ធៅ	សឹងកែវនិត្យនៅ
	និម្មានរតី ។
ពីព្រោះប្រាសាទ	សាមសិបយោជន៍ស្អាត	ប្រកបនឹងស្រី
ទេពអប្សរសួគ៌	គាប់គួរប្រាំបី	ពាន់ឆ្នាំទិព្វពី
	នោះមកកើតជា ។
ត្រកូលមហាក្សត្រិយ៍	សេពសោយសម្បត្តិ	សម្មតិទេវា
ស្តេចស្តែងថ្កើងថ្កាន	មែនមានចេស្តា	ប្រកបប្រាជ្ញា
	ចេះចាំធម៌គាប់ ។
មានចិត្តខ្លាចបាប	ខ្លាចពៀរដរាប	មានស្មារតីខ្ជាប់
ជវនប្រាជ្ញប្រុះ	ឆ្លាស់ឆ្លុះវៃឆាប់	ពាក្យពោលគំនាប
	គំនិតសោតធ្ងន់ ។
អំពើទាំងប្រាំ	ប្រការចូរចាំ	ចិត្តចេះគិតគន់
បង់បញ្ចវេរា	កម្មជាទម្ងន់	មិនមានមោះម-
	ន្ទិលទាស់ទោសទុក្ខ ។
រក្សាសីលប្រាំ	នេះនៃនឹងនាំ	រូបរួចបានសុខ
ទៀងទាល់និព្វាន	មិនមានឆោតឆុក	ផុតពីនរក
	សោយសួគ៌សម្បត្តិ ។
សម្បូណ៌បច្ចុប្បន្ន	បុណ្យបានទ្រព្យធន់	ធួនទាំងមនុស្សសត្វ
សិទ្ធីទីស្ថាន	ស្ថិតប្រាណដុះខាត់	ខឹងខំកម្ចាត់
	កម្ចាយបាបកម្ម ។
កម្មពៀរវៀរចេញ	ចិញ្ចឹមចំណេញ	ចំណេះចេះចាំ
ចំណោទចោតសួរ	សំគួរបរិកម្ម	កម្មដ្ឋានចំណាំ
	វិបស្សនាហោង ។

ចាកកម្ពុជសុរិយា