កំណាព្យ គឺជាកម្រងពាក្យសំដី ដែលមានការចាប់ចុងជួនពិរោះ រណ្តំ ណែង ណង មានឃ្លា មានល្បះ និងមានកម្រិតចំនួនព្យាង្គ ជាកំណត់... ចេញពីទឹកចិត្តរំភើប និងធ្វើឲ្យអ្នកផងរំភើបជាមួយ។
ធាតុផ្សំរបស់កំណាព្យ
នៅក្នុងកំណាព្យ មានធាតុសំខាន់ៗ ដូចតទៅនេះ ៖
- ព្យាង្គៈ សំឡេងមួយម៉ាត់ៗនៅក្នុងកំណាព្យ។
- ឃ្លាៈ ព្យាង្គច្រើនរួមគ្នាបានជាឃ្លា។
- ល្បះ ឬល្បះខ័ណ្ឌៈ ឃ្លាច្រើនរួមគ្នាមកដោយមានខ័ណ្ឌ ហៅថាល្បះ ឬល្បះខ័ណ្ឌ។
ពាក្យ
នៅក្នុងកំណាព្យគេចែកពាក្យជាពីរគឺ ពាក្យពេចន៍ និងពាក្យសម្ផស្ស។
- ពាក្យពេចន៍គឺជាពាក្យសម្រាប់រំលេចន័យខ្លឹមសារ របស់អត្ថបទកំណាព្យឲ្យលេចធ្លោឡើង ឲ្យអត្ថបទនោះមានសោភ័ណខ្ពស់ ពោលគឺបង្កើតរូបារម្មណ៍ និងបំផុសឲ្យដឹងច្បាស់ពីគំនិតរបស់អត្ថបទ ចង់និយាយយ៉ាងណាៗនោះ។
- ពាក្យសម្ផស្សៈ គឺជាពាក្យគន្លឹះជួន ឬហៅចំណាប់ចុងជួន ដែលធ្វើឲ្យរូបភាព ឬទម្រង់នេះអត្ថបទកំណាព្យ មានសម្រស់ល្អឡើងប្រកបដោយលក្ខណៈចួនផ្ទួនរណ្តំ។
គេចែកពាក្យសម្ផស្សជាពីរ គឺពាក្យសម្ផស្សក្នុង និងពាក្យសម្ផស្សក្រៅ។
ក. ពាក្យសម្ផស្សក្នុង គឺសំគាល់លើចំណាប់ផ្ទួនចួនរណ្តំដែលស្ថិតក្នុងឃ្លាជាមួយគ្នា។
ឧទាហរណ៍ៈ ស្រីប្តីពីរបីពុំគាប់រាប់
ស្រី ចួននឹង ប្តី
គាប់ ចួននឹង រាប់
ខ. ពាក្យសម្ផស្សក្រៅ គឺសំគាល់ចំណាប់ចួន ផ្ទួន រណ្តំ ដែលឆ្លងពីឃ្លាមួយទៅឃ្លាមួយទៀត ឬពីល្បះមួយទៅល្បះមួយទៀត។
ឧទាហរណ៍ៈ
សុយិរាកើតឃ្លង់ ក្នុងមុងចំបែង លោកខែកើងស្រែង
ផ្កាយដុះកន្ទុយ។
មូសពាំដំរី ពីព្រៃធ្វើនុយ ខ្លាចាស់ពោះស្អុយ
ស៊ីនុយផឹនមូស។
សូរស័ព្ទ ឬសូរសៀង ឬសំនៀង
សូរស័ព្ទ ឬសូរសៀង ឬសំនៀង នៅក្នុងកំណាព្យមានសារៈសំខាន់ណាស់ ព្រោះកំណាព្យដែលល្អគឺកំណាព្យដែលមានចំណាប់ចួន និងផ្ទួនមានសំឡេងដូចគ្នា ។ពោលបើសំនៀងនោះចេញពីព្យញ្ជនៈឃោសៈ ខ្យល់គ្រលរសំឡេង "អ៊" ដូចជាពាក្យ គិត មិត្ត ពិត រឹត។
បើសំនៀងចេញមកពីព្យញ្ជនៈអឃោសៈ សម្លេងតូចស្រួយ ខ្យល់ "អ" ត្រូវតែចួននឹងអឃោសៈដែរ ដូចជា ពាក្យ កង បង ឡង សង ដង។
មិនត្រូវយកឃោសៈ ទៅចួននឹងអឃោសៈទេ។ ប៉ុន្តែតាមការសង្កេត បើព្យាង្គឬពាក្យទាំងឡាយណាដែលប្រើស្រៈ "ួ" ស្រៈ "ឿ" និងស្រៈ "ៀ" នោះឃោសៈ និងអឃោសៈ អាចចួនគ្នាបាន ព្រោះមានសូរសំឡេងដូចគ្នា។
ឧទាហរណ៍ៈ គួ តួ គួន ចួន លឿង សឿង គ្រឿង ក្បឿង ទិតៀន បៀតបៀន។
សង្ខេបបទកំណាព្យខ្មែរ
១. បទមេបួន
២. បទបថ្យាវត្ត
៣. បទកាកគតិ
៤. បទព្រហ្មគិតិ
៥. បទពំនោល
៦. បទបន្ទោលកាក
៧. បទភុជង្គលីលា
៨. បទពាក្យ៦
៩. បទពាក្យ៧
១០. បទពាក្យ៨
១១. បទពាក្យ៩
១២. បទពាក្យ១០
១៣. បទពាក្យ១១
១៤. បទ ក, ខ
១៥. បទនមោ
១៦. បទអក្សរលូន
១៧. អក្សរសង្វាស
១៨. បទកង្កែបលោតកណ្តាលស្រះ
១៩. កង្កែបលោតលើគោក
២០. កង្កែបលោតស្ទាក់ពេជ្រ
២១. កង្កែបលោតផ្ទាត់ខ្ចៅ
២២. នាគបរិព័ទ្ធ
២៣. នាគគៀវក្រវាត់
២៤. នាគរាជប្លែងឫទ្ធ
២៥. គោព័ទ្ធស្នឹង
២៦. សឹង្ហតោលេងកន្ទុយ
២៧. រមាំងដើរព្រៃ
២៨. ផ្កាឈូករីក
២៩. ក្របចក្រវាឡ
៣០. ម្ករខ្ជាក់កែវ
៣១. ឆ័ត្របីជាន់
៣២. រលកយោលយាវ
៣៣. រលកខ្ទប់ច្រាំង
៣៤. សហរា
៣៥. វិវិធមាលី
៣៦. ពស់លេបកន្ទុយ
៣៧. សត្វកាងស្លាប
៣៨. ថយក្រោយចូលព្រែក
៣៩. រមាំងបើកបាស
៤០. ទន្សាយទីសទាស
៤១. មាន់ទឹកបណ្តើរកូន
៤២. សារថីទាញរថ
៤៣. អើយរ៉ា
៤៤. សុក្រទិនវិសាល
៤៥. សោរទិនវិសាល
៤៦. ត្រឡាចឡើងទ្រើង
៤៧. យត្តិភ័ង្គ
៤៨. ជាប់ទង
៤៩. សបាត់សប៉ឹង
៥០. ត្រីពិធព័ន្ធ
៥១. សឡាបលួន
៥២. វង្សវិចិត្រ
៥៣. ព្រះចន្ទ្របាំងឆ័ត្រ
៥៤. បទឥន្ទជិត
សូមស្វែងយល់លំអិតអំពីការចាប់ចុងចួននិងការសង្កត់សំឡេង របស់បទកំណាព្យនីមួយៗនៅក្នុងសៀវភៅ " សិល្បៈតែងកំណាព្យ" និពន្ធដោយ ពេជ្រ ទុំក្រវ៉ិល បោះពុម្ពផ្សាយលើកទី៤ ឆ្នាំ២០១១។
0 ចូលរួមបញ្ចេញមតិនៅទីនេះ:
Post a Comment